Rektum kalın bağırsağın son kısmıdır ve görevi dışkıyı biriktirmektir. Vücudun rektumdaki dolgunluğu algılayıp buradaki içeriğin katı, sıvı ve gaz ayırımını yaparak uygun zaman ve uygun sosyal ortamda rektumu boşaltabilme yeteneğine fekal kontinans yani dışkı kontrolü denir. Bu durum ortalama 2.5 yaşta gelişmektedir. Dört yaşını doldurmuş olan çocukların %95’i, beş yaşını dolduranların ise %99 u dışkı kontrolünü kazanmıştır. Bunun tersi ise fekal inkontinans yani dışkı kaçırmadır.
DIŞKI KAÇIRMA NEDENLERİ NELERDİR?
Dışkı kaçırma organik (%5) veya fonksiyonel (%95) nedenlerden dolayı olabilir. Bir çocuğa kaka kaçırma tanısı koyabilmek için çocuk 4 yaşından büyük olmalı, bu davranışı en az 3 ay süreyle, ayda 1’den fazla sıklıkta yapmalıdır.
FONKSİYONEL DIŞKI KAÇIRMA SEBEPLERİ NELERDİR?
Fonksiyonel dışkı kaçırmanın iki sebebi vardır. İlki kabızlık, ikincisi ise psikolojik nedenlerdir. Kronik kabızlığı olan çocuklarda rektum genişlemiş ve duyarlılığını kaybetmiştir. Ayrıca sert ve taşlaşmış kaka ile doludur. Rektumda biriken kaka anal sfinkterin tutabileceği basıncı aşınca taşma şeklinde kaka kaçırma meydana gelebilir. Bunun dışında sızma şeklinde de kaka kaçırma gözlenebilir. Kaka uzun süre kolonda kaldığı için arkada biriken dışkı bakteriler tarafından parçalanır ve sıvı hale gelir. Bu sıvı kaka, alttaki sertleşmiş kakaların arasından sızarak kilotta kirlenmeye neden olur. Çoğu zaman bu ishal şeklinde algılanabilir. Bu çocuğun elinde olmayan sızıntı şeklinde bir kaka kaçırma durumudur Psikolojik bozukluklara bağlı dışkı kaçırmada ise rektumda kaka birikmesi söz konusu değildir. Altta yatan bir anatomik veya organik bir sebebe bağlı olmadan istemli veya istemsiz kaka kaçırma vardır. Burada sebep daha çok davranışsaldır. Anne veya baba çocukluklarında bu problemi yaşamışlarsa, çocukların da bu problemi yaşama olasılığı yüksektir. Aile içi sorunlar, yeni kardeş doğması, kardeş kıskançlığı, katı anne-baba tutumları gibi durumlar bu şekilde ki kaka kaçırmayı tetikler.
ÇOCUKLARDA DIŞKI KAÇIRMANIN TEDAVİSİ NEDİR?
Dışkı kaçırma ciddiye alınması gereken bir problemdir ve tedavisi mevcuttur. Kronik kabızlık nedeniyle olan dışkı kaçırmada tedavi planı kabızlık ile mücadele üzerine konulur. Diyet düzenlemesi yapılır ve tuvalet alışkanlığı tekrar kazandırılmaya çalışılır. Davranışsal olan dışkı kaçırmada ise Çocuk Psikiyatrisi desteği alınır.
