Mezenterik ve omental kistler oldukça nadir görülen batın içi kitlelerdir. Görülme sıklığı 20.000’de 1’dir. Kızlarda daha sıktır.
MEZENTER NEDİR? OMENTUM NEDİR?
Mezenter, kan ve lenf damarları ile yağdan oluşmuş bağırsak askısıdır. Mezenter bağırsakları arka karın duvarına asar. Asıl görevi bağırsakların kan ve lenf dolaşımını sağlamaktır. Omentum ise bağırsakları örten yağ dokusundan zengin zardır. Küçük ve büyük olmak üzere iki ayrı kısımdır. Büyük omentum midenin alt sınırından başlayarak bağırsakların ön yüzeyini örten omentum bölümüdür. Küçük omentum ise karaciğerdeki fissura transversalis ile, midenin küçük kurvaturu arasında yer alan omentum bölümüdür.
MEZENTER VE OMENTUM KİSTİ NEDİR? NASIL OLUŞURLAR?
Mezenter kisti, mezenterde yerleşen, retroperitoneal uzantısı olmayan, belirgin bir endotelyal veya mezotelyal hücre örtüsü bulunan kistlerdir. Omentum kisti de aynı histolojik özellikleri içerir. Omentumla sınırlıdır. Hem mezenter hem de omentum kisti oluşumu ile ilgili kabul gören teoriye göre bu kistler mezenterdeki lenfatik sistem ile ilişkisi olmayan ektopik lenfatiklerin iyi huylu çoğalmasıdır. Mezenterik kistler duodenumdan rektuma kadar tüm sindirim sistemi mezenterde olabilirler. Omental kistler ise büyük veya küçük omentumda yerleşirler. Mezenterik kistler omental kistlerden 4 – 5 misli daha sık görülürler. En sık yerleşim ileumun mezenteridir. Kolonik mezenterde ise en sık sigmoid kolonun mezenterinde bulunurlar.
MEZENTER VE OMENTUM KİSTLERİNİN AYIRICI TANISINDA NELER VARDIR?
İntestinal duplikasyon kisti Over kisti Koledok kisti Pantreatik, splenik veya renal kist Hidronefroz Kistik teratoma Hidatik kist Asit Duplikasyon kisti ile mezenterik kist ayırımında en önemli özellik mukozadır. Duplikasyon kistinde mukoza vardır. Mezenterik kistte ise yoktur. Duplikasyon kistlerinin aksine mezenterik ve omental kistler mukus içermezler. Mezenter kisti, ileum ve kolon mezenterinde ise kist sıvısı seröz; proksimal ince bağırsak mezenterinde ise kist sıvısı şilözdür. Omental kistler her zaman seröz sıvı içerirler.
MEZENTERİK VE OMENTUM KİSTLERİNİN KLİNİK BELİRTİ VE BULGULARI NELERDİR?
Klasik tablo, kısmi bağırsak tıkanıklığı ve hareketli karın içi kitledir. Çocuklardaki en sık akut bulgu ince bağırsak tıkanıklığı tıkanıklığıdır. Mezenterik ve omental kistlerde çeşitli komplikasyonlar olabilir: Bağırsak tıkanıklığı (en sık) Volvulus Kistin içine kanama İnfeksiyon Kistin delinmesi Torsiyon Üriner sistem tıkanıklığı Safra yolları tıkanıklığı Fizik muayenede karında şişlik ve kitle tespit edilebilir. Eğer hastadaki asidin nedeni açıklanamıyorsa akla mutlaka mezenterik veya omental kist gelmelidir. Eğer kitle elle hissediliyorsa, mezenterik kist yatay planda hareketlidir. Omental kistler ise yatay ve dikey planlarda hareket eder.
MEZENTER VE OMENTUM KİSTİNDE TANI NASIL KONUR?
Anam nez ve fizik muayene ile şüphe edilen hastalarda radyolojik tetkikler yapılır. Ayakta direk karin grafisinde gazsız, homojen, su yoğunluğundaki bir kitlenin bağırsakları ittiği gözlenir. Bazen ince kalsifikasyonlar görülebilirler. Omental kist bağırsak anslarını arkaya doğru iter. Mezenterik kistte ise bağırsak ansları kisti çevreler. Ultrasonoğrafi tanıda en değerli yöntemdir. Bilgisayarlı tomoğrafi ise yardımcı yöntemdir.
MEZENTER VE OMENTUM KİSTİ TEDAVİSİ NEDİR?
Her iki kistte de tedavi cerrahi olarak kisti çıkarmaktır. Omental kistler kolaylıkla çıkarılabilirler ve barsak rezeksiyonu gerekmez. Mezenterik kistlerde ise tercih edilen yöntem rezeksiyon-anastomozdur. Bağırsak rezeksiyonu çocukların %70’inde gerekir. Eğer rezeksiyon mümkün değilse, diğer seçenek olarak (yaklaşık % 10 olguda) kistin kısmi eksizyonu ve geride kalan kistin karın içine marsupiyelizasyonu uygulanabilir.
